WSK 175
  Śilnik
 

Zacznijmy od silników. Jakkolwiek po zewnętrznym wyglądzie każdy rozpozna i rozróżni silniki o pojemności 125 i 175ccm, to jednak nie każdy wie, że silniki o pojemności 175ccm były co najmniej dwa: model 059 (W2B) oraz 060 (W2Bx). W książce "WSK Budowa, Eksploatacja, Naprawa", WKŁ, Warszawa 1981r., Henryk Załęski pisze: "Silnik 060 jest produkowany od 1978 roku[...]. Silnik 059 różni się od silnika 060 obudową, która w górnej części ma wnękę przewidzianą na rozrusznik elektryczny przykrytą osłonką z blachy stalowej. Silnik W2Bx różni się od silnika 059 tym, że ma prądnicę 12V". Poniższa fotografia przedstawia kadłub silnika 059 (starsza wersja silnika 175ccm). 12-woltowa instalacja powodowała konieczność zastosowania w motocyklach z tym silnikiem wnęki w środkowej części ramy, aby pomieścić dwa akumulatory 6-woltowe połączone szeregowo. W tym momencie widać, jak totalna (fabryczna!!!) prowizorka zastępowała jeszcze niedawno niedostatki polskiego przemysłu motoryzacyjnego - 12-woltowe akumulatory motocyklowe były deficytowe! To jeszcze nie koniec niespodzianek: "Silnik 059-1 różni się od silnika 059 następującymi zespołami: gaźnik firmy Bing 1/26/125/II, iskrownik-prądnica firmy SEM K1/80, układ wydechowy typu sportowego zamocowany wysoko. Silnik 059-3 (W2BxS) różni się od silnika 059 tym, że ma układ wydechowy sportowy zamocowany wysoko. Moc silnika wynosi 11 kW (15 KM) przy 6600 obr/min".

 

Silnik 060 (W2Bx): Ø cylindra 61 mm; skok tłoka 59,5 mm; sprężanie 9; moment obrotowy 1,7 kGm przy 5800 obr/min; gaźnik GM26U3; 3 biegi; moc 10,3 kW (14 KM). Cecha charakterystyczna: BRAK WNĘKI pod rozrusznik elektryczny w górnej części kadłuba silnika.

 

Ponadto warto zwrócić uwagę na fakt, że w silnikach produkowanych od 1974 roku, od numeru silnika 117933, stopa korbowodu łożyskowana jest na łożysku rolkowym z koszyczkiem. Wcześniejsze silniki miały łożyskowanie łożyskiem rolkowym bez koszyczka. Nowe rozwiązanie (z koszyczkiem) jest bardziej trwałe i niezawodne z uwagi na fakt, że prędkość obrotowa igiełki (rolki) względem igiełki jest znacznie większa (dwukrotnie), niż prędkość obrotowa igiełki względem koszyczka. Dzieje się tak dlatego, że powierzchnie stykających się dwóch igiełek w starym łożysku obracają się w różnych kierunkach, podczas, gdy koszyczek pozostaje nieruchomy względem igiełek. Tak więc prędkość wypadkowa dwóch igiełek względem siebie jest sumą prędkości obu tych igiełek, a więc można założyć, że jest ona dwukrotnie większa niż w łożysku z koszyczkiem. Skutków nie trzeba tłumaczyć...

 

Kupując motocykl o pojemności 175 ccm warto więc zwrócić uwagę na rok produkcji lub obecność/brak wnęki pod rozrusznik. Najdokładniejszą diagnozę uzyskamy jednak sprawdzając numer seryjny silnika (o ile nie był fałszowany), a także zaglądając pod pokrywę zapłonu z prawej strony silnika. Na tej pokrywie znajduje się moc znamionowa prądnicy, a także jej napięcie (12 lub 6 V). Napięcie i moc są bardzo istotne, ponieważ są to wyznaczniki nie tylko rodzaju użytego prostownika, ale także instalacji elektrycznej oraz żarówek lamp przedniej i tylnej. Skąd te zawiłości? Ano stąd, że moc odbierana z prądnicy przez wszystkie włączone odbiorniki nie może być większa od mocy znamionowej prądnicy. Niewielkie przeciążenie doprowadzi do znacznie szybszego zużycia tego bardzo drogiego i nie tak znowu ogólnie dostępnego elementu. Warto więc zwrócić uwagę na to, czy poprzedni właściciel nie pozmieniał żarówek na nieoryginalne, o niewłaściwym napięciu znamionowym lub mocy. 

 

Tak więc:

"Obwody prądu stałego w motocyklach produkowanych do 1975 roku są zasilane prądem pod napięciem 12 V (2 akumulatory 6V połączone szeregowo); w motocyklach wyprodukowanych po 1975 roku prądem pod napięciem 6 V. Obwód ładowania jest zasilany z dwóch cewek prądnicy 3206. W przypadku instalacji 12 V ładowanie jest jednostopniowe; cewki ładowania są zakończone dwoma żółtymi przewodami. W instalacji 6V ładowanie akumulatora jest dwustopniowe, a cewki ładowania są zakończone trzema przewodami (żółty, brązowy, niebieski). 
Dla osób nie znających się na elektryce wyjaśniam co to jest jedno i dwustopniowe ładowanie: Im więcej odbiorników jest w danej chwili używanych, tym większy pobór mocy, i wydajność (moc) prądnicy powinna być wyższa. Problem w tym, że pobór mocy nie jest wartością stałą. W wypadku, gdy pobór mocy przez urządzenia jest większy od mocy znamionowej prądnicy, następuje rozładowywanie akumulatora. Jeżeli pobór mocy jest mniejszy niż możliwości prądnicy, to, teoretycznie, akumulator jest ładowany. Piszę "teoretycznie", bo chwilowa moc prądnicy nie jest zawsze równa mocy maksymalnej i zależy od obrotów silnika - im wyższe, tym więcej mocy. Jeżeli pobór prądu przez odbiorniki jest mały, a prądnica pracuje z dużo większą wydajnością, niż potrzeba, to następuje "przeładowanie" akumulatora, w wyniku czego rośnie temperatura elektrolitu. Mówimy wtedy, że akumulator "gotuje się". W wyniku tego procesu następuje nieodwracalne uszkodzenie akumulatora (utrata pojemności). Tak więc możliwości prądnicy powinny być dobrane odpowiednio do całej reszty instalacji elektrycznej i charakterystyki silnika. W motocyklach WSK 175 z instalacją prądu stałego 6 woltową konstruktorzy zastosowali obwód dwustopniowy. Jedno z położeń kluczyka w stacyjce odpowiada mniejszemu prądowi ładowania, a przy innym położeniu kluczyka prąd ładowania jest większy. Dzięki temu przy przełączaniu pozycji kluczyka następuje "automatyczne" dopasowanie zasilania do ilości włączonych odbiorników. Przy położeniu odpowiadającym włączeniu jedynie instalacji zapłonowej, jest ona zasilana z 1 cewki. Kiedy następuje włączenie świateł i sygnału dźwiękowego, instalacja jest już zasilana z 2 cewek. Ten prosty sposób rozwiązuje częściowo problem dostosowania prądu zasilającego do mocy pobieranej przez odbiorniki.

W skład obwodu prądu stałego wchodzi prostownik czteropłytkowy, pracujący w układzie mostkowym (do 1979 roku selenowy, krzemowy od 1979 roku), akumulator, wyłącznik główny, przycisk sygnału, łącznik STOP, bezpiecznik oraz odbiorniki: sygnał dźwiękowy SES 6V lub 12V, żarówka światła postojowego w lampie tylnej 6V/5W lub 12V/5W, żarówka światła stop 6V/21W (6V/15W) lub 12V/15W, żarówka oświetlenia szybkościomierza 6V/2W lub 12V/2W".

 

Z powyższych informacji wynika, że instalację elektryczną 12-woltową można odróżnić w inny sposób od instalacji 6-woltowej, mianowicie prądnica 6-woltowa ma wiązkę przewodów z 5 przewodami, natomiast 4 przewody odpowiadają prądnicy 12-woltowej. Ma to związek z jedno- lub dwustopniowym obwodem ładowania akumulatora [patrz: tekst powyżej].

 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 54529 odwiedzający (89898 wejścia)